Podział majątku wspólnego
Niniejszy wpis jest drugim z cyklu opisującym podział majątku wspólnego. Z tego wpisu czytelnik mógł dowiedzieć się m.in. czym jest majątek wspólny, jakie istnieją sposoby podziału majątku i jakimi zasadami rządzi się to postępowanie. W tamtym wpisie wspomniałem także, że podziałowi podlega majątek, w więc aktywa, a nie długi, czyli aktywa. Dzisiaj chciałbym przybliżyć czytelnikowi kwestię rozliczenia hipoteki między małżonkami oraz przesunięć między majątkiem wspólnym a odrębnym.
Nakłady i wydatki czyli przesunięcia pomiędzy majątkiem wspólnym, a odrębnym
O pojęciu majątku wspólnego i odrębnego pisałem w poprzednim wpisie. Jeżeli chcesz poznać dokładną definicję, odsyłam do poprzedniego wpisu. W uproszczeniu – majątek odrębny to inaczej majątek osobisty, nie będący składnikiem majątku wspólnego. Warto także wspomnieć o różnicy między nakładami i wydatkami. Wydatki to koszt nabycia rzeczy, nakłady to środki przeznaczone na ulepszenie, naprawę, konserwację rzeczy. Niejednokrotnie zdąża się, że w trakcie małżeństwa dochodzi do różnych przesunięć między majątkami. Przykładowo z oszczędności żony naprawiono samochód, będący własnością wspólną małżonków (nakład) lub z oszczędności wspólnych spłacono kredyt żony sprzed małżeństwa (wydatek).
Hipoteka
Ceny nieruchomości są wysokie. Nowożeńcy aby uwić własne gniazdko nieraz zaciągają kredyt pod budowę domu lub kupno mieszkania. Taki kredyt zabezpieczony jest hipoteką, która wpisana jest do księgi wieczystej nieruchomości. Przy podziale majątku ma to kolosalne znaczenie. Sąd bada bowiem wartość majątku wspólnego i jego skład i na tej podstawie dokonuje rozliczeń. Niemniej wartość domu z hipoteką jest zdecydowanie niższa niż domu bez hipoteki. Wynika to stąd, że to nie dłużnik, a rzecz obciążona jest hipoteką i każdy właściciel będzie musiał liczyć się z taką formą zabezpieczenia kredytu.
Przez dłuższy czas problem nie znalazł odpowiedzi w orzecznictwie sądów powszechnych i pomijano obciążenia nieruchomości przy szacowaniu jej wartości. Zmienił tą tendencję wyrok Sądu Najwyższego z 21 stycznia 2010 r. (I CSK 205/09). W wyroku tym SN wskazał, że wartość lokalu, będącego przedmiotem podziału w sprawie o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, powinna być ustalona przy uwzględnieniu hipoteki obciążającej ten lokal. Stan ten trwał do 25 lipca 2019 r. tego bowiem dnia Sąd Najwyższy zmienił nieco pogląd. W uchwale wskazał, że zasadą jest ustalanie wartości nieruchomości, ale z pominięciem hipoteki. Dalej czytamy, że odejście od tej zasady mogą powodować istotne powody. Mimo więc odwrócenia stanowiska, zostawiono wentyl bezpieczeństwa. Dzięki niemu będzie można ostatecznie obniżyć wartość nieruchomości, jeżeli będzie to szczególnie uzasadnione okolicznościami sprawy.
Kredyt
Mamy już ustaloną wartość nieruchomości, ale co z kredytem? W poprzednim wpisie wspomniałem, ze kredytu niestety sąd nie podzieli. Po pierwsze, byłaby to nieuprawniona ingerencja sądu w umowę kredytową. Po drugie, sąd dzieli majątek, a nie długi. Są na szczęście sposoby, aby i te rozliczenia między byłymi małżonkami załatwić.
Małżonkowie za spłatę kredytu odpowiadają solidarnie. To znaczy, że wierzyciel może żądać spłaty od obojga lub od jednego tylko z dłużników. Jeżeli wierzyciel wyrazi zgodę, można obowiązek spłaty kredytu przenieść tylko na jednego małżonka. Z reguły będzie to ten małżonek, któremu w podziale przypadła nieruchomość. Niemniej jednak bank szacując zdolność kredytową małżonków brał pod uwagę ich oboje jak dłużników, więc pomniejszenia zdolności kredytowej bank może zgody nie wyrazić.
W tej sytuacji jeden z małżonków pozostaje bez mieszkania, ale z aktywnym kredytem. Nie oznacza to jednak, że pieniądze poświęcone na spłatę mieszkania byłego małżonka przepadną. Z pomocą przychodzi tzw. regres. W omawianym przypadku były małżonek będzie mógł żądać zwrotu od współmałżonka pieniędzy, które przeznaczył na spłatę mieszkania, które do niego nie należało.
Powyższe rozważania stanowią zaledwie ogólnie rozważania, które mają przybliżyć czytelnikowi z czym może spotkać się przy podziale majątku. Każda jednak decyzja, dotycząca podziału majątku powinna zostać poprzedzona konsultacją i kompleksową oceną stanu faktycznego tak, aby nie doszło do naruszenia interesów strony.
Adwokat Tychy podział majątku rozwody